Πώς ορίζεται και πώς αντιμετωπίζεται η παραπληροφόρηση;
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της εποχής μας είναι αναμφίβολα η παραπληροφόρηση, δηλαδή η σκόπιμη διασπορά ψευδών πληροφοριών. Το φαινόμενο της παραπληροφόρησης πλήττει όλα τα κράτη του πλανήτη και πρωτίστως αυτά που βρίσκονται υπό απολυταρχική διακυβέρνηση. Στα κράτη της Δύσης, παρά το γεγονός ότι επικρατούν εξελιγμένες μορφές δημοκρατίας, η παραπληροφόρηση δημιουργεί συνεχώς τεράστια κοινωνικά προβλήματα, κάποια από τα οποία αναδείχθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, που οδήγησε στην εύκολη και φθηνή πρόσβαση στο διαδίκτυο, η εκούσια παρερμήνευση της δημοκρατίας ως ένα καθεστώς ασυδοσίας αλλά και τα ψυχολογικά προβλήματα εκατομμυρίων συμπολιτών μας, που δημιουργήθηκαν πριν από την πανδημία αλλά αναδύθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής, τους καθιστούν ευάλωτους και αποτελούν μόνο κάποιους από τους παράγοντες που δίνουν τη δύναμη σε ορισμένους καιροσκόπους να διαδίδουν ψευδείς ειδήσεις, όχι μόνο σε σχέση με την πανδημία και τον ευρύτερο τομέα της υγείας αλλά και σε σχέση με ζητήματα που αφορούν την μεταναστευτική πολιτική της χώρας μας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την πολιτική προστασία, την εκπαίδευση αλλά την οικονομία.
Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η ελληνική πολιτεία αλλά και η ΕΕ είναι ο έλεγχος της παραπληροφόρησης. Πρόκειται για μια επικίνδυνη διαδικασία που μπορεί να τραυματίσει τη δημοκρατία μας διότι η γραμμή μεταξύ του ελέγχου της παραπληροφόρησης και της λογοκρισίας είναι πολύ λεπτή, κυρίως διότι δεν υπάρχουν ακόμα αξιόπιστοι εξωδικαστικοί μηχανισμοί για να κρίνουν ποιες πληροφορίες είναι πραγματικά αναληθείς. Σε κάποιες περιπτώσεις, η αλήθεια μπορεί να αποδειχθεί με φωτογραφίες, βίντεο, επίσημα κρατικά έγγραφα ή μαθηματικές πράξεις. Εντούτοις, σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, αυτό δεν είναι εφικτό διότι πρόκειται για υποκειμενικά ζητήματα. Τα ερωτήματα που τίθενται σε αυτό το σημείο είναι πολλά. Πώς μπορούμε να βεβαιωθούμε ότι αυτοί που κρίνουν ένα κείμενο ή ένα βίντεο ως αναξιόπιστο είναι πράγματι αξιόπιστοι; Πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι αυτοί που κρίνουν μια πληροφορία ως αναληθή διαθέτουν τα απαραίτητα εχέγγυα ήθους και γνώσεων για να διαχειρίζονται τέτοιου είδους ευαίσθητα θέματα; Ποιος μπορεί να διαβεβαιώσει τον μέσο πολίτη ότι οι ανεξάρτητοι οργανισμοί που «σταμπάρουν» κείμενα και βίντεο ανά το διαδίκτυο ως αναληθή είναι πράγματι ανεξάρτητοι;
Η απάντηση σε όλα αυτά τα ερωτήματα είναι πως δεν υπάρχει κανένας άλλος πέραν από τους δικαστές αυτού εδώ του τόπου που να μπορεί να διακρίνει νομότυπα την αλήθεια που κρύβεται πίσω από τα γεγονότα, τουλάχιστον για την ώρα. Δυστυχώς όμως, για πολλούς λόγους, είναι λίγες οι υποθέσεις παραπληροφόρησης που φθάνουν στα ελληνικά δικαστήρια. Ως εκ τούτου, μέχρι να συσταθεί ένας αξιόπιστος εξωδικαστικός μηχανισμός που θα κρίνει πότε μια πληροφορία είναι αληθινή και πότε ψεύτικη, με συγκεκριμένη μέθοδο και αντίστοιχη νομική πρόβλεψη, θα πρέπει ο καθένας από εμάς να κρίνει με τον δικό του νου πότε κινδυνεύει να πέσει θύμα παραπληροφόρησης. Φυσικά, αυτό απαιτεί ένα υψηλό πνευματικό επίπεδο εκ μέρους του αναγνώστη του άρθρου ή του θεατή του βίντεο και εδώ ακριβώς αναδεικνύεται η ανεκτίμητη αξία της ανθρωπιστικής εκπαίδευσης αλλά και της δια βίου μάθησης εν γένει.