Ρουάντα: Η Σιγκαπούρη της Αφρικής

 Μια σύντομη ιστορική αναδρομή

            Οι κυριότερες φυλές που κατοικούν στη Ρουάντα είναι οι Χούτου, από τον 14^ο αιώνα μ.Χ. και σε ποσοστό 90% και οι Τούτσι, από τον 15^ο αιώνα μ.Χ. και σε ποσοστό 8%. Το υπόλοιπο 2% των μόνιμων κατοίκων της χώρας είναι μια φυλή των Πυγμαίων, οι Τούα. Από το 1890 και μέχρι τα μέσα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ρουάντα αποτέλεσε αποικία της Γερμανίας, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συνεδρίου του Βερολίνου το 1885. Το 1916, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, το Βέλγιο, ως αντίπαλος της Γερμανίας, απέστειλε στρατιωτικές δυνάμεις στη Ρουάντα και πήρε τον έλεγχο της χώρας από τους Γερμανούς. Αφού οι Βέλγοι ανέλαβαν τη διακυβέρνηση της χώρας, συνέχισαν τον φυλετικό διαχωρισμό που είχαν ξεκινήσει οι προηγούμενοι κατακτητές. Πιο συγκεκριμένα, όρισαν τους Τούτσι ως ανώτερη φυλή, παραχωρώντας τους προνόμια που δεν είχαν οι άλλες φυλές που κατοικούσαν στην περιοχή ενώ παράλληλα απαγόρευσαν και την κοινωνική κινητικότητα. Αυτό πρακτικά σήμαινε ότι οι Χούτου και οι Τούα θα θεωρούνταν από την πολιτεία εσαεί ως κατώτερες φυλές. Ύστερα από αρκετά χρόνια και πολλές εσωτερικές εξελίξεις, η Ρουάντα κατάφερε να γίνει ανεξάρτητο κράτος το 1962.

            Λίγο καιρό πριν από την επίσημη ανεξαρτητοποίηση της Ρουάντα, το 1959 πραγματοποιήθηκε η επανάσταση της Ρουάντα, όπου οι καταπιεσμένοι έως τότε Χούτου άρχισαν να διώκουν και να δολοφονούν τους Τούτσι. Φυσικά, και οι Τούτσι με τη σειρά τους δεν άφησαν αναπάντητες αυτές τις επιθετικές ενέργειες. Ο διχασμός μεταξύ αυτών των δύο φυλών ήταν πολύ βαθύς και οι εχθροπραξίες μεταξύ τους συνεχίστηκαν για πολλά ακόμη χρόνια και κορυφώθηκαν το 1990, όταν μια μεγάλη ομάδα Τούτσι, το «Πατριωτικό Μέτωπο της Ρουάντα», διαμαρτυρήθηκε εντόνως για την αντιδημοκρατική πολιτική που ακολουθούσε η τότε κυβέρνηση των Χούτου. Αν και υπήρξε μια συμφωνία μεταξύ των διαδηλωτών και της κυβέρνησης το 1993, η κατάσταση τέθηκε εκτός ελέγχου, όταν το 1994 το αεροσκάφος που μετέφερε τον Πρόεδρο της χώρας, Ζουβενάλ Χαμπιαριμάνα, συνετρίβη, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, με αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή του τόσο ο ίδιος ο Πρόεδρος της Ρουάντα, όσο και οι υπόλοιποι επιβαίνοντες του αεροσκάφους. Αυτό το γεγονός αποτέλεσε την αφορμή για πολλούς φανατικούς Χούτου να εκδικηθούν με τον χειρότερο τρόπο τους Τούτσι, τους οποίους θεώρησαν υπεύθυνους για τον θάνατο του Προέδρου τους. Τα γεγονότα που ακολούθησαν ήταν πραγματικά ανατριχιαστικά. Περισσότεροι από 500.000 Τούτσι έχασαν τη ζωή τους μετά από στοχευμένες επιθέσεις της τότε άρχουσας φυλής των Χούτου. Παράλληλα, χιλιάδες γυναίκες των Τούτσι κυνηγήθηκαν και βιάστηκαν. Αμέσως μετά τις εγκληματικές αυτές ενέργειες, στρατιωτικές δυνάμεις του ΟΗΕ επενέβησαν στη χώρα για να εδραιώσουν την ειρήνη και την ασφάλεια. Εν τω μεταξύ, οι πολύπαθοι Τούτσι, παρά το γεγονός ότι υπέστησαν πολλά, δεν παραιτήθηκαν και τελικώς, ύστερα από πολλούς αγώνες, κατάφεραν να ανατρέψουν το καθεστώς των Χούτου και να αναλάβουν τη διακυβέρνηση της χώρας. Παρά το γεγονός ότι από το 1994 μέχρι και σήμερα το κυβερνών κόμμα της Ρουάντα είναι το «Πατριωτικό Μέτωπο της Ρουάντα», το πολίτευμα του κράτους ορίζεται ως Προεδρική Δημοκρατία.

 

Πώς η Ρουάντα έγινε η Σιγκαπούρη της Αφρικής;

            Παρά τις αντιξοότητες του παρελθόντος, η οικονομία της Ρουάντα κατάφερε να αναπτυχθεί ραγδαία μέσα σε λίγα χρόνια. Για τον λόγο αυτό, πολλοί την παρομοιάζουν με τη Σιγκαπούρη, αφού και αυτή η μικρή χώρα της Ασίας κατάφερε μέσα σε λίγα χρόνια να γίνει μία από τις πιο ανεπτυγμένες οικονομίες του κόσμου. Το ερώτημα που τίθεται σε αυτό το σημείο είναι με ποιον τρόπο η Ρουάντα κατόρθωσε να κάνει κάτι τέτοιο.

            Πριν αναλύσουμε τους λόγους για τους οποίους η Ρουάντα αναπτύχθηκε τόσο γρήγορα, θεωρώ χρήσιμο να αναφέρουμε κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία. Ειδικότερα, στη Ρουάντα διαπράττονται 2,5 φόνοι ανά 100.000 κατοίκους κάθε χρόνο, όταν στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, διαπράττονται 5,4 φόνοι ανά 100.000 κατοίκους κάθε χρόνο, γεγονός που υποδηλώνει ότι η εγκληματικότητα στη Ρουάντα κινείται σε επίπεδα συγκρίσιμα με εκείνα των ανεπτυγμένων χωρών. Επίσης, θεωρείται η δεύτερη λιγότερο διεφθαρμένη χώρα της Αφρικής μετά τη Μποτσουάνα και αυτή τη στιγμή είναι η 15^η ταχύτερα αναπτυσσόμενη χώρα στον πλανήτη με βάση το πραγματικό ΑΕΠ. Ένα ακόμη εντυπωσιακό γεγονός για τη Ρουάντα είναι πως το σημερινό προσδόκιμο ζωής στη χώρα είναι τα 67 χρόνια όταν πριν από περίπου 27 έτη το προσδόκιμο ζωής ήταν τα 28 χρόνια!

            Αντιστοίχως, η Σιγκαπούρη είναι η 8^η πιο ασφαλής χώρα στον κόσμο, η 3^η πλουσιότερη, η 3^η λιγότερο διεφθαρμένη και η 3^η με το υψηλότερο προσδόκιμο ζωής. Αξιοσημείωτο είναι πως ενώ το 1960 το μέγεθος της οικονομίας της Σιγκαπούρης υπολογιζόταν στα 700.000.000 δολάρια, σήμερα, ύστερα από μερικές δεκαετίες, το μέγεθος της οικονομίας της αγγίζει τα 320.000.000.000 δολάρια! Ενδεικτικό αυτής της μεγαλειώδους επιτυχίας αποτελεί και το γεγονός ότι από τις 20 μεγαλύτερες επιχειρήσεις παγκοσμίως, οι 15 δραστηριοποιούνται στη Σιγκαπούρη.

Ποια είναι, λοιπόν, τα κοινά συστατικά της επιτυχίας αυτών των δύο κρατών; Ας τα μελετήσουμε:

Πρώτον, η γεωγραφική τους θέση. Η Σιγκαπούρη, χρησιμοποιώντας το αεροπλάνο ως μέσο μεταφοράς, απέχει το πολύ 8 ώρες από όλες τις μεγαλουπόλεις και τα σημαντικότερα επιχειρηματικά κέντρα της νότιας Ασίας, της Μέσης Ανατολής και της Αυστραλίας. Αυτό φυσικά δεν επετεύχθη τυχαία αφού τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση της Σιγκαπούρης έχει επενδύσει πολλά χρήματα προκειμένου να αναπτύξει μία από τις κορυφαίες αεροπορικές εταιρείες στον κόσμο, που δεν είναι άλλη από την Singapore Airlines. Αντιστοίχως, η Ρουάντα βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο της Αφρικής και με τη βοήθεια της μικρής αλλά ταχύτατα αναπτυσσόμενης εταιρείας αερομεταφορών, της RwandAir, συνδέεται πλέον απευθείας, τόσο με τις πιο ισχυρές χώρες της Αφρικής, όσο και με ανεπτυγμένα κράτη της Ευρώπης και της Ασίας. Για παράδειγμα, η Ρουάντα διαθέτει απευθείας αεροπορική σύνδεση με τις Βρυξέλλες, το Λονδίνο, το Ντουμπάι και τη Βομβάη. Έτσι, λοιπόν, η πρόσβαση σε αυτές τις χώρες καθίσταται εύκολη, τόσο για τους επιχειρηματίες, όσο και για τους τουρίστες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Δεύτερο βασικό συστατικό της επιτυχίας τους είναι η πολιτική τους σταθερότητα. Τόσο η Σιγκαπούρη, όσο και η Ρουάντα διακρίνονται παγκοσμίως για την πολιτική τους σταθερότητα. Σύμφωνα με μετρήσεις, η πολιτική σταθερότητα στη Σιγκαπούρη είναι σαφώς υψηλότερη από άλλες χώρες της Νότιας Ασίας και το ίδιο ισχύει και για τη Ρουάντα, η οποία θεωρείται ως η χώρα με την υψηλότερη πολιτική σταθερότητα στην Υποσαχάρια Αφρική. Εν πολλοίς, αυτό οφείλεται στις κυβερνήσεις αυτών των κρατών που εφαρμόζουν τη νομοθεσία τους με αυστηρό τρόπο με αποτέλεσμα να απουσιάζει τόσο η βία, όσο και οι κοινωνικές αναταραχές. Η σταθερότητα των πολιτικών συστημάτων αυτών των κρατών, λοιπόν, εμπνέει εμπιστοσύνη σε κάθε επιχειρηματία που επιθυμεί να επενδύσει.

Τρίτον, και ίσως πιο σημαντικό, είναι η ευκολία του επιχειρείν. Σύμφωνα με τακτική έρευνα που διενεργεί η Παγκόσμια Τράπεζα, η Σιγκαπούρη θεωρείται ως η δεύτερη πιο φιλική χώρα προς το επιχειρείν παγκοσμίως μετά τη Νέα Ζηλανδία. Αναλόγως, η Ρουάντα βρίσκεται στην 29^η θέση της παγκόσμιας κατάταξης και αυτό είναι ένα ακόμη μεγάλο επίτευγμα της μικρής αυτής αφρικανικής χώρας, αφού σε αυτόν τον τομέα σημειώνει τις καλύτερες επιδόσεις σε ολόκληρη την Αφρική. Πέραν τούτου, σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, θεωρείται πιο εύκολο να ξεκινήσει και να διατηρήσει κανείς μια επιχείρηση στη Ρουάντα απ’ ότι στην Ελβετία, την Ιαπωνία ή την Ολλανδία! Ενδεικτικό του πόσο ελκυστική είναι η Ρουάντα για τους επιχειρηματίες αποτελεί και το γεγονός ότι ενώ το 2005 το ύψος των ξένων επενδύσεων ανήλθε σε μόλις 10.500.000 δολάρια, το 2017 η συνολική αξία των ξένων επενδύσεων στη Ρουάντα ξεπέρασε τα 293.000.000 δολάρια.

 

Ποιο είναι το συμπέρασμα για τη Ρουάντα;

            Η Ρουάντα αποτελεί μια χώρα που αναγεννήθηκε από τις στάχτες της εξαιτίας των διορατικών πολιτικών που εφαρμόζει η σημερινή της κυβέρνηση. Είναι βέβαιο πως στον βωμό της οικονομικής ανάπτυξης έχει θυσιαστεί η ανεκτικότητα της κυβέρνησης ακόμα και στην παραμικρή παραβίαση νόμου, όπως ακριβώς συμβαίνει και στη Σιγκαπούρη. Εντούτοις, όλοι αναγνωρίζουν πως αυτοί οι υψηλοί οικονομικοί στόχοι δύσκολα θα είχαν επιτευχθεί διαφορετικά.

            Η χώρα μας, η Ελλάδα, έχει αναγνωρίσει το μέγεθος της επιτυχίας της Ρουάντα και για τον λόγο αυτό, διαβλέπει τις σπουδαίες προοπτικές οικονομικής συνεργασίας που υφίστανται. Η πρόσφατη επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών της χώρας μας σε αυτό το μικρό κράτος της Υποσαχάριας Αφρικής σηματοδότησε την έναρξη αυτής της έξυπνης και προσοδοφόρας συνεργασίας μεταξύ της Ελλάδας και της Ρουάντα.