Πολιτική Ορθότητα: Μια εσωτερική απειλή για τη δημοκρατία μας

    Η πολιτική ορθότητα ορίζεται άτυπα ως η ηθική υποχρέωση του ατόμου να αποφεύγει τη χρήση εκφράσεων ή την πραγμάτωση ενεργειών που θεωρείται πως προσβάλλουν ένα μέρος της κοινωνίας, είτε αυτό είναι μεγάλο, είτε αυτό είναι μικρό. Το σπουδαιότερο ερώτημα που τίθεται σε σχέση με την πολυσυζητημένη έννοια της πολιτικής ορθότητας είναι το ποιος έχει την εξουσιοδότηση να την ορίζει, καθώς και να επιβάλλει την εφαρμογή της και κυρίως, από που ή από ποιον έχει λάβει αυτή την εξουσιοδότηση.

    Γενικά, στα σύγχρονα κράτη δικαίου, ο πολίτης πρέπει να συμπεριφέρεται σύμφωνα με αυτά που ορίζουν το Σύνταγμα και οι Νόμοι του κράτους στο οποίο διαμένει και όταν αυτό δεν συμβαίνει, η εκτελεστική εξουσία σε συνεργασία με τη δικαστική, έχουν την υποχρέωση να σωφρονίσουν τον παραβάτη ακολουθώντας τις προβλεπόμενες από τον Νόμο διαδικασίες. Το πρόβλημα είναι πως η πολιτική ορθότητα εντάσσεται σε ένα εξωθεσμικό πλαίσιο και η εφαρμογή της επιβάλλεται από άτομα που δεν διαθέτουν θεσμική εξουσιοδότηση. Ο τρόπος επιβολής της πολιτικής ορθότητας, πέρα από εξωθεσμικός, είναι και βαθιά αντιδημοκρατικός, καθώς, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, ως αντίποινα για την έκφραση, φερειπείν, «πολιτικά λαθεμένων απόψεων», στερείται από τον «παραβάτη» η πρόσβαση στον δημόσιο λόγο. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως αποκλείεται τόσο από τα ΜΜΕ, όσο και από τα ΜΚΔ (Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης). Ως εκ τούτου, το δικαίωμα του «παραβάτη» στην ελεύθερη έκφραση περιορίζεται, χωρίς καν αυτό να έχει αποφασιστεί από τη Δικαιοσύνη. Την ίδια στιγμή, κανείς δεν μπορεί να ασκήσει δίωξη στα ΜΚΔ διότι είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο διαδίκτυο και τα κενά της σχετικής νομοθεσίας είναι πολλά και ιδιαιτέρως ευνοϊκά προς τις επιχειρήσεις αυτού του κλάδου. Όσον αφορά τα ΜΜΕ, ενώ στη χώρα μας θεωρητικά υπάρχει ένα αξιόλογο νομοθετικό πλαίσιο που ορίζει τον τρόπο της λειτουργίας τους αλλά και του ελέγχου τους, εντούτοις, αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων πως είναι ανεπαρκές, καθώς οι έννοιες του πλουραλισμού και της αντικειμενικής ενημέρωσης έχουν σχετικοποιηθεί πολύ έντονα τα τελευταία χρόνια.

    Ποιο είναι λοιπόν το συμπέρασμα; Κάποτε, αυτοί που είχαν πρόσβαση στον δημόσιο λόγο ήταν οι πλούσιοι ή αυτοί που κατείχαν θέσεις εξουσίας. Σήμερα, η τεχνολογία επιτρέπει σε όλους τους ανθρώπους αδιακρίτως να εκφράσουν τις απόψεις τους δημοσίως, χωρίς κανένα απολύτως κόστος και να ακουστούν αυτές τους οι απόψεις όχι μόνο στον τόπο που κατοικούν αλλά κυριολεκτικά σε ολόκληρο τον κόσμο. Και αυτό, φυσικά, είναι μόνο ένα κομμάτι του μεγαλείου της τεχνολογικής μας εξέλιξης. Για να προστατέψουμε τα ηθικά αλλά και τα νομικά μας κεκτημένα από τους κινδύνους που εγκυμονεί η ξέφρενη τεχνολογική πρόοδος θεωρώ πως η ΕΕ πρέπει άμεσα να ηγηθεί μιας πρωτοβουλίας για να ξεκινήσει σταδιακά η νομική οριοθέτηση του άναρχου διαδικτύου και της επ’ αυτού ιδιωτικής αυθαιρεσίας που παρατηρείται πλέον επί σειρά πολλών ετών. Το νομικό καθεστώς των εταιρειών που παρέχουν πληροφόρηση στο κοινό αλλά λειτουργούν και ως πεδίο άσκησης της ελευθερίας του λόγου θα πρέπει να συγκεκριμενοποιηθεί ούτως ώστε τα ΜΚΔ να πάψουν να λειτουργούν ως μέσα εξυπηρέτησης συγκεκριμένων πολιτικών και επιχειρηματικών συμφερόντων. Αντιθέτως, τα δικαιώματα των χρηστών αυτών των διαδικτυακών μέσων θα πρέπει να προστατεύονται πλήρως και να υπάγονται αποκλειστικά στην εκσυγχρονισμένη ευρωπαϊκή δικαιοταξία όταν αυτά ασκούνται επί ευρωπαϊκού εδάφους. Κατά αυτόν τον τρόπο, θα πάψουμε επιτέλους να γινόμαστε μάρτυρες περιστατικών λογοκρισίας επί καθημερινής βάσης  και ταυτοχρόνως, όλοι όσοι θεωρούν πως θίγονται από συγκεκριμένες απόψεις ή πρακτικές, θα μπορούν να απευθύνονται στη Δικαιοσύνη, κατά την προβλεπόμενη διαδικασία, όπως ακριβώς πράττουν σε όλες τις άλλες υποθέσεις που τους αφορούν.

    Σε κάθε περίπτωση, η έννοια της πολιτικής ορθότητας παραμένει αόριστη ενώ αυτοί που την ορίζουν και προσπαθούν να την επιβάλουν, παραμένουν, τόσο εξωθεσμικοί, όσο και ύποπτα ανώνυμοι. Η ανάγκη για να ληφθούν οι προαναφερθείσες πρωτοβουλίες, σε ευρωπαϊκό κυρίως επίπεδο, ούτως ώστε να είναι αποτελεσματικές, είναι επιτακτική διότι όπως είχε πει κάποτε και ο σπουδαίος Ιταλός διανοούμενος Ουμπέρτο Έκο, η πολιτική ορθότητα τείνει να εξελιχθεί σε μια νέα μορφή φονταμενταλισμού, οι επιπτώσεις του οποίου, προσθέτω εγώ, θα είναι άκρως απρόβλεπτες, ιδίως για τη διαρκώς βαλλόμενη νέα γενιά. Και πολύ φοβάμαι πως η αδίστακτη επέλαση της πολιτικής ορθότητας υπό τον μανδύα της κοινωνικής προόδου θα αποτελέσει στην πραγματικότητα την Κερκόπορτα για την έναρξη μεγάλων αλλά ανούσιων κοινωνικών διχασμών που θα φθείρουν περαιτέρω τον μέσο άνθρωπο, θα του αποσπάσουν την προσοχή από τις δομικές αδικίες που υφίσταται καθημερινά τόσο σε κοινωνικό, όσο και σε οικονομικό επίπεδο και θα πλήξουν, εν τέλει, σε βάθος τα θεμέλια της ίδιας μας της δημοκρατίας.